Over de REKS

We hebben in onze regio te maken met twee ‘veranderingen’. Ten eerste werken we aan een klimaatneutrale toekomst, waarin we geen CO₂ meer uitstoten. Daarvoor gaan we onze elektriciteit duurzaam opwekken en stappen we over op alternatieven voor aardgas om onze woningen en gebouwen te verwarmen. Maar we gaan ook zoveel mogelijk energie besparen, bijvoorbeeld door te isoleren. Wat je niet verbruikt, hoef je namelijk ook niet op te wekken.

Tegelijkertijd passen we onze omgeving aan het veranderende klimaat aan. Dat heet klimaatadaptatie en is niet nieuw; we deden dat eerder bijvoorbeeld ook al met het project ‘ruimte voor de rivier’. Maar er is meer nodig, want we krijgen te maken met langere en hetere zomers en heviger neerslag. Daarom werken we aan het voorkomen van hittestress in steden, houden we regenwater langer vast om droogte te voorkomen en beperken we wateroverlast en overstromingen door het water meer ruimte te geven.

Hoe we dat doen, staat in de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS).

De REKS-thema’s

Warmte
In 2050 verwarmen we onze woningen en gebouwen zonder aardgas (in huis) of steenkool (in de Amercentrale), maar duurzaam met bijvoorbeeld aardwarmte, warmte uit water en restwarmte uit de industrie.
Electriciteit
We wekken in de toekomst met wind- en zonne-energie voldoende elektriciteit op, zonder dat het ten koste gaat van ons landschap en waarvan iedereen (financieel) moet kunnen profiteren.
Klimaat
We passen onze omgeving aan het veranderende klimaat aan, zodat de gevolgen van hitte, droogte en wateroverlast beperkt blijven. De veranderingen koppelen we aan de energietransitie.
Energiebesparing
We gaan energie besparen door onze woningen en gebouwen energiezuiniger te maken (te isoleren) , zodat we minder (duurzame) energie hoeven op te wekken.

Energie en klimaat samen aanpakken

De energietransitie en klimaatadaptatie hebben beide grote invloed op onze woon-, werk- en leefomgeving. Door ze samen te pakken, creëren we koppelkansen. Zo richten we in één keer een toekomstbestendig landschap in voor de komende decennia en laten we de natuur winnen. Daarom hebben we in Regio Hart van Brabant als enige regio geen Regionale Energiestrategie (RES), maar een Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS).

We hebben vier redenen om energie- en klimaatprojecten samen aan te pakken:

De energie- en klimaattransitie zijn vaak goed te combineren. Bijvoorbeeld in nieuw bos met windmolens, of met zonnepanelen op plekken waar we regenwater opvangen.
De projecten vinden plaats in hetzelfde landschap. De schop hoeft dus maar één keer in de grond.
We hoeven het gesprek maar één keer aan te gaan. Voor beide transities gaan we de dialoog aan met de omgeving en (maatschappelijke) partijen, die we niet willen overvragen.
We financieren het klimaat met energie. Een deel van de opbrengsten van elektriciteitsopwek in de energiehubs kunnen we gebruiken voor klimaatadaptatiemaatregelen.

Het REKS-proces

Aan de REKS wordt al sinds 2019 gewerkt. In de periode tot juni 2020 ontwikkelden we een concept-bod REKS. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft de plannen vervolgens doorgerekend en aan de hand daarvan maakten we een definitief bod REKS. Dat is in de periode tot juli 2021 vastgesteld door regionale en lokale bestuurders en volksvertegenwoordigers: de REKS 1.0. In juli 2021 startte ook de verwerking van de strategie in het omgevingsbeleid. Vanaf 2025 gaan we de plannen van de REKS echt uitvoeren. In de tussentijd moeten alle energieregio’s ook elke twee jaar een ‘stand van zaken’ geven, een Voortgangsrapportage. In juli 2023 is de eerste Voortgangsrapportage REKS ingediend, waarin duidelijk werd dat we op schema liggen om onze doelen in 2030 te halen.

Publiek Ontwikkelbedrijf REKS en energiehubs

In de Regionale Energie- en Klimaatstrategie staat dat we in Regio Hart van Brabant duurzame elektriciteit willen opwekken. Dat gebeurt met zonnepanelen op daken van huizen en bedrijfspanden, maar ook in ‘energiehubs’. Dat zijn mogelijke locaties voor de grootschalige opwek van elektriciteit in wind- en zonneparken. In de REKS 1.0 is daarvoor een kaart met mogelijke locaties gemaakt, de zoekgebieden.

Op 13 juli 2023 is Publiek Ontwikkelbedrijf REKS opgericht, dat in opdracht van gemeenten en het Energiefonds Brabant wind- en zonneparken gaat ontwikkelen. Hiermee pakt en houdt de overheid regie op de ontwikkeling van de energiehubs en kunnen inwoners en bedrijven in de regio maximaal profiteren van de energie-opwek. Zo is minimaal 50% lokaal eigendom het startpunt bij de ontwikkeling van de energieprojecten. Bovendien draagt het bedrijf bij aan een klimaatbestendige regio. Het bedrijf stort 4 miljoen euro in het Regionaal Klimaatfonds REKS, waarvan 2 miljoen euro direct na de oprichting. Hiermee kunnen in de regio klimaatprojecten worden opgepakt.

Meer informatie

Wil je meer weten over de energiestrategieën in andere regio’s en de klimaatdoelen die we in Nederland hebben? Kijk dan op de website van het Nationaal Programma RES.