Het gedoe van samenwerken

Samenwerken is lang niet altijd makkelijk. Zeker niet in een verband van elf gemeenten. Dat levert nog wel eens gedoe op. Maar we hebben elkaar wel nodig om lokale ambities te realiseren, door regionaal samen te werken. Daarover kwamen 25 september ambtenaren van onze Hart van Brabantgemeenten samen. Welke lessen over onze samenwerking nemen we mee naar een volgende bestuursperiode?

Deze ‘Dag van de Samenwerking’ bestond uit twee delen. We begonnen met een gesprek over de ambtelijke samenwerking in Regio Hart van Brabant. Heel concreet: wat nemen we mee naar de volgende bestuursperiode, om onze netwerksamenwerking nog beter neer te zetten? Daarna volgde het afscheidssymposium voor onze voormalig strategisch bestuursadviseur Bernadette Elbers, met verschillende inspirerende sprekers.

Dag van de Samenwerking

Aan het begin van deze bestuursperiode zijn we met het ambtelijk netwerk samengekomen om in te gaan op hoe we vanuit netwerkambacht, door regionaal samen te werken, bij kunnen dragen aan de realisatie van opgaven in de kernagenda, en dus aan het verderbrengen van lokale ambities. Met de nieuwe gemeenteraadsverkiezingen in het vooruitzicht, is het tijd om met een tweede Dag van de Samenwerking het net op te halen: wat nemen we mee naar een volgende bestuursperiode?

Deze bijeenkomst werd geopend door Frank van Mil, directeur Regio Hart van Brabant, die een korte introductie gaf op ‘het gedoe van samenwerken’. Daarna volgde een geanimeerd gesprek aan de hand van stellingen en vragen.

Een greep uit de gesprekken:

Waar ben je trots op binnen de regionale samenwerking?

Ik ben trots op de korte lijntjes en het vertrouwen in elkaar, bijvoorbeeld dat we op sommige plekken samen annotaties voorbereiden, of dat wethouders elkaar vervangen bij overleggen.
Er is veel passie en betrokkenheid.
We weten elkaar makkelijk te vinden.
We lopen vaker voorop dan we denken (blijkens o.a. een bijeenkomst van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, waar we als voorbeeld genoemd worden).
Er is een heldere structuur met inzicht waar taken en bevoegdheden liggen.

Waarop ben je jaloers bij de buren (andere samenwerkingen)?

De governance: het gedoe is besteld maar het is niet altijd fijn.
Soms behoefte aan een duidelijkere opdrachten met duidelijk mandaat.
Ik zou wel meer tijd willen nemen om ook bij de buren te kijken.
Ik ben jaloers op Tilburg, want daar lijkt meer tijd en capaciteit voor vraagstukken.
Ik ben jaloers op kleinere gemeenten, want daar lijkt het sneller en integraler te kunnen.
Ik vind de indeling van de regio onhandig door incongruentie (veiligheidsregio, zorgkantoorregio, etc.)

Wat kunnen we verbeteren in onze samenwerking?

Ik heb behoefte aan meer structuur en continuïteit. Sommige dingen zijn erg persoonsafhankelijk (single point of failures/success).
Graag aandacht voor onboarding.
Er zijn te veel verschillende websites. Graag coördinatie hierop en goede actualisering.
Meer heldere doelstellingen en heldere kaders voor heldere opdrachten.
Het beter doorleven voor we besluiten nemen.
Een flexpool voor uitwisseling van expertise.

Waarop zouden we regionaal moeten samenwerken?

We kunnen het best samenwerken als het moeilijk, lastig en complex is. Denk aan transities en transformaties.
En als er veel moet worden afgestemd en het over gemeentegrenzen heen gaat.
Als er een wettelijke taak voor is – jeugdzorg bijvoorbeeld, en dat leidt dan tot samenwerking op meer punten binnen het sociaal domein.
Als je gebruik wilt maken van elkaars kennis en kunde. Als je capaciteit slim wilt inzetten, uitwisselen en aanvullen (complementair).
Voor uitwisseling van taken tussen gemeenten.

Een visuele impressie (tekst gaat verder onder de foto’s):

Symposium over het gedoe van samenwerken

Na een pauze volgde het afscheidssymposium voor Bernadette Elbers. Zij was tot 1 oktober strategisch bestuursadviseur bij het regiobureau en heeft uitgebreide ervaring op het gebied van samenwerken. Zij stopte met werken na een loopbaan van vier decennia in het openbaar bestuur en heeft tijdens het symposium haar eigen ervaringen over samenwerken in netwerkorganisaties met ons gedeeld. Daarna volgden nog twee inspirerende sprekers.

De eerste spreker was prof. dr. Jörg Raab, hoogleraar Interorganisatorische Netwerken bij het departement Organisatiewetenschappen aan Tilburg University. Hij heeft uitgebreide ervaring in sociaalwetenschappelijk onderzoek op het gebied van (tijdelijke) organisaties, inter- en intra-organisatorische relaties en netwerken. In zijn bijdrage ging hij in op onderzoek naar de complexiteit en governance van organisatienetwerken, verwachtingen van de resultaten door organisatienetwerken en aandacht voor de interne organisatie bij het aangaan van een samenwerking.

Hierna volgde drs. Jantine Trommelen. Zij werkt als organisatieadviseur bij de gemeente Tilburg en is als promovendus verbonden aan Tilburg University. In haar promotieonderzoek werkt zij aan een waarderingskader om als ambtenaar beter of bewuster te navigeren in de netwerksamenleving.

Voordat je kunt waarderen, is het nuttig te weten met welk perspectief je aan tafel zit én wat de samenwerking voor consequenties heeft voor de gemeentelijke organisatie. Jantine nam ons mee in de tussentijdse resultaten van haar onderzoek.

Wegwijzer aan de slag met samenwerkingen

Eerder schreef Jantine met haar collega’s een wegwijzer voor wie aan de slag gaat met een samenwerking. Geen enkele samenwerking is hetzelfde. En dat is hard werken. Want naast goede oplossingen mogelijk maken, moet je ook de risico’s zien en die zoveel mogelijk verzachten en beheren. Dat verwachten partners en inwoners ook van ons. Welke expertise heb je nodig als je aan de slag gaat met samenwerkingen? Waar moet je aan denken?

Daarover gaat de wegwijzer. Hij is geschreven voor gemeente Tilburg, maar voor iedereen in ons netwerk mogen we hem delen via de website van Regio Hart van Brabant. Je vindt de wegwijzer op www.regio-hartvanbrabant.nl/samenwerken. Of klik hier om hem direct als pdf te downloaden.

Een visuele impressie (tekst gaat verder onder de foto’s):

Meer informatie

Wil je meer weten over de Dag van de Samenwerking, het symposium over het gedoe van samenwerken, of over de wegwijzer? Neem dan contact op met Frank van Mil, directeur Regio Hart van Brabant, via frankvanmil@regio-hartvanbrabant.nl.