Maatpact

Inwoners met meerdere, complexe problemen vallen met de huidige inrichting van het sociaal domein te vaak tussen wal en schip. De medewerkers Jeugd, Wmo en Participatie van de gemeenten lopen geregeld tegen een muur van bureaucratie op als zij deze mensen vooruit willen helpen. 

De oplossing die zij zien, bestaat nergens in het systeem. Of kan uit geen enkel potje betaald worden. Of kan niet uitgevoerd worden, omdat wat moet van de ene wet van een andere wet niet mag. Of betrokken partners verwijzen naar elkaar voor de oplossing, zonder dat iemand de regie en de verantwoordelijkheid pakt. De hulp die inwoners dan wél krijgen, kost handenvol geld maar helpt niet écht. 

Dat de mensen die dit het hardst nodig hebben niet de hulp krijgen die het meest helpt, is onverteerbaar. Voor die mensen, voor de betrokken professionals en voor de gemeenten. De uitzichtloosheid van de situatie zorgt alleen maar voor nóg meer problemen. Ook dat is onverteerbaar.

Uitzichtloze situaties van inwoners doorbreken 

• met ondersteuning van het Instituut Publieke Waarden (IPW); 
• op basis van de Doorbraakmethode van het IPW; 
• dankzij samenwerking tussen medewerkers van de toegangsteams, sociale wijkteams en teams Werk & Inkomen én van de collega’s van beleid, juridische zaken, kwaliteit, financiën, administratie, backoffice en management; 
• met medewerking van maatschappelijke partners (zorgverzekeraars, woningcorporaties) en uitvoeringsorganisaties van het rijk. 

Geld op de meest zinvolle manier besteden 

• maatschappelijk rendement: het leven van inwoners verbetert meteen; 
• financieel rendement: doorbaak voorkomt extra uitgaven in de toekomst;
• onderbouwd met een kosten-/batenanalyse. 

Het sociaal domein van de toekomst ontwikkelen, met mensvriendelijke systemen, behulpzame regels en minder bureaucratie 

• systematisch leren van élke casus: elke doorbraak voor een inwoner levert waardevolle informatie over waar het kraakt en schuurt in de inrichting van het sociaal domein, daarmee bouwen we aan een toekomstbestendig sociaal domein; 
• het sociaal domein betaalbaar houden. 

Maatpact is gebaseerd op de methode van het Instituut Publieke Waarden (IPW). Deze methode geeft uitvoerend medewerkers van de Toegang of (sociale) wijkteams de handvatten om goed beargumenteerd af te wijken van de reguliere werkwijze en standaardoplossingen. Een doorbraak is altijd legitiem (het mag gewoon van de wet), betrokkenheid (gaat uit van de vraag: hoe neemt de inwoner weer grip op zijn leven?) en levert maatschappelijk en financieel rendement op. Een doorbraak helpt écht én bespaart bijna altijd geld. IPW (Instituut Publieke Waarden) noemt dit de ‘waardendriehoek’. 

Maatpact naast bestaand maatwerk? 
Maatpact is niet de enige manier om tot een maatwerkoplossing te komen. Veel gemeenten gebruiken het PPP (Persoonlijk Passend Pakket) of een werkwijze zonder specifieke naam om dat wat een inwoner nodig heeft mogelijk te maken. Alle gemeenten werken op hun eigen manier al vanuit ‘de bedoeling’ (geïnspireerd op het boek ‘Verdraaide Organisaties’ van Wouter Hart) en proberen het belang van de inwoner op nummer één te zetten. Daar gaat Maatpact ook vanuit, dus dat is niks nieuws. 

Nieuw met Maatpact 
Wat Maatpact heeft toegevoegd aan de bestaande werkwijzen is: 

• wetten en regels vóór je laten werken in plaats van tegen je; 
• de oplossing die écht helpt onderbouwen met scenario’s en een kosten- en batenanalyse van het maatschappelijk én financieel rendement, zo kun je legitimeren waarom je voor elke inwoner iets anders doet; 

• leren van elke casus en samen de knelpunten oplossen die het onmogelijk maken te doen wat nodig is: zo samen een toekomstbestendig sociaal domein ontwikkelen. 

• Evelien Kostermans

Yvette Smeets

Gedelegeerd opdrachtgever namens de kring gemeentesecretarissen 

1. Opbrengsten monitoring en data vertalen naar de dagelijkse praktijk om te kunnen integreren in de lokale werkprocessen.
2. Aansluiten van de regiogemeenten bij OnsPact, inbreng van landelijk knelpunten op wet- en regelgeving.
3. Regionale uitwisseling van casuïstiek voor de uitvoering.

Het resultaat over 2023 heeft vooral betrekking op het samen leren en ontwikkelen van het gedachtegoed rondom Maatpact, zowel regionaal als lokaal. Daarnaast is het van belang dat de uitkomsten van de drie werkgroepen lokaal geïmplementeerd worden en aangepast worden als regionale uitwisseling hierom vraagt. 

• Opgave: onze inwoners krijgen de juiste hulp en ondersteuning zonder dat regelgeving in de weg zit. 
• Activiteit: voortzetten beweging Maatpact op lokaal (casuïstiek) en regionaal niveau (OnsPact samen met ministeries).
  

De projectfase is per april 2022 afgelopen. Het gedachtengoed, de mindset en werkwijze zijn geïmplementeerd en zijn lokale verantwoordelijkheden. Regionaal dragen we nog zorg voor de verdere borging. 

Inzet (om niet) vanuit gemeenten 

Integraal

Poho Sociaal 

Baanbrekers, ziektekostenverzekeraars VGZ en CZ, Kredietbank, woningcorporaties, GGz, gesubsidieerde en gecontracteerde partijen (MEE, ContourDeTwern, IMW, Farent en aanbieders Wmo en jeugdhulp) 

• Alphen-Chaam
• Baarle-Nassau
• Dongen
• Gilze en Rijen
• Goirle
• Heusden
• Hilvarenbeek
• Loon op Zand
• Oisterwijk
• Tilburg
• Waalwijk