
Hoe we samenwerken in het sociaal domein
De transformatie van het sociaal domein klinkt groot en abstract. Wat willen we precies, waarom en hoe pakken we dat aan?
Waarom een transformatie?
De druk op het sociaal domein groeit. Inwoners hebben steeds complexere hulpvragen terwijl onze middelen en capaciteit onder druk staan. Het huidige systeem sluit steeds minder aan bij wat echt nodig is. Tijd voor een fundamentele koerswijziging. We willen doen wat echt nodig is om inwoners volwaardig te laten meedoen. Dat vraagt om loslaten van vaste structuren en sturen op betrokkenheid, vertrouwen en partnerschap – lokaal en regionaal.
Uitgangspunten
In de aanloop naar het inkopen van de dienstverlening op het gebied van zorg en ondersteuning zijn in 2022 met de raden van de deelnemende gemeenten uitgangspunten geformuleerd voor de gewenste inrichting van het sociaal domein. Met deze uitgangspunten kozen de gemeenten van Regio Hart van Brabant bewust voor een andere manier van (samen) werken en herinrichting van het sociaal domein. Deze uitgangspunten blijven leidend in de activiteiten van het transformatieteam.
Uitgangspunten
In essentie leiden de uitgangspunten tot het dichtbij de inwoners organiseren van zorg en meer als partners intensiever samenwerken met een overzichtelijk werkveld. Zo kan er beter gestuurd worden om de beste resultaten voor de inwoners in de regio te bereiken. Daarnaast zijn er (kwaliteits)eisen aan de zorgaanbieders gesteld, zodat zorggeld ook echt aan zorg wordt besteed. Zo bouwen we binnen de regio aan een zorgsysteem dat ook in de toekomst nog beschikbaar en betaalbaar is.
De uitgangspunten, inclusief de overwegingen bij het formuleren ervan, zijn:
- Van zorg overnemen naar het snel vinden van oplossingen in het gewone leven (waar mogelijk).
We willen dat de aanbieders meewerken aan het bouwen van een omgeving voor cliënten waar mensen erbij horen, ertoe doen, meedoen en zelfredzaam zijn. Dat betekent dat aanbieders anders gaan werken waarbij maatwerk het vertrekpunt is. Ze gaan meer gebruik maken van algemene en collectieve voorzieningen, maar ook beter investeren in de netwerken van cliënten (normaliseren). Deze verandering geldt voor alle partijen: de gegunde aanbieders, de Toegangen en potentiële onderaannemers. - Van oog voor de zorgvraag naar oog voor zorgvraag & maatschappelijke rol (werk, opleiding).
We willen dat zorgaanbieders en sociale werkbedrijven, maar ook onderwijs intensief en op een dusdanige manier met elkaar gaan samenwerken dat cliënten werk, opleiding, ondersteuning en de zorg krijgen die ze nodig hebben. Zo kan iedereen meedoen op de plek die op dát moment het beste bij diegene past, of dat nou (vrijwilligers)werk, beschut werk, dagbesteding of scholing is. Met of zonder (gedeeltelijke) uitkering. Daarom hebben we arbeidsmatige dagbesteding ingekocht en zijn partijen nu vorm aan het geven aan het principe van ’simpel switchen’ (link naar video op YouTube). Potentiële onderaannemers moeten ook hier hun werkwijze op gaan afstemmen. - Van lange procedures naar snel op weg geholpen.
We willen dat zorgaanbieders elkaar kennen en dat iedereen beter met elkaar samenwerkt. Aanbieders onderling, maar ook met verwijzers en voorliggend veld. Als regio willen we ook beter verbinden met de aanbieders en maximaal gebruik maken van de kennis en expertise van deze professionals. Dat betekent dat er overzicht van het zorgveld moet zijn en dat we moeten investeren in (strategisch) partnerschap. We hebben het aantal contracten nu gereduceerd met zo’n 80% waardoor we nu meer zicht hebben op het zorgveld en beter met elkaar de zorg kunnen inrichten voor onze inwoners. - Van open-einde financiering naar grip op de financiën met meer gesloten financiering.
We willen dat inwoners die zorg nodig hebben, weten waar ze moeten zijn en snel geholpen worden. Daarom hebben we de hulp – waar mogelijk- gebiedsgericht georganiseerd, zodat op lokaal niveau ook een betere verbinding komt met de voorliggende voorzieningen. Daarnaast hebben we het aanvraagproces van de zorgvraag (indicatiestelling) verkort en versimpeld door taakgericht in te kopen. Dat betekent dat de inwoner niet meer langs allerlei loketten hoeft en diverse gesprekken moet voeren alvorens duidelijk wordt wat men echt nodig heeft. Gebiedsgericht werken is laagdrempelig en nabij de inwoners georganiseerd en heeft een positief effect op het verlagen van de wachttijden. Ook hier moeten de potentiële onderaannemers op aansluiten. - Van een individualistisch en groot zorglandschap naar een overzichtelijk en kwalitatief veld zorgaanbieders dat elkaar kent.
We willen de stijgende kosten in de zorg beter beheersen, werken aan een toekomstbestendig zorgsysteem en ook een einde maken aan (financiële) productieprikkels. ‘Kwaliteit leveren en doen wat echt nodig is’ moet het uitgangspunt zijn voor het leveren van zorg. En niet het aantal uren en aantal cliënten. Daarom hebben we – daar waar dat kon – taakgericht ingekocht en een lumpsum bedrag met aanbieders afgesproken. Tegelijkertijd hebben we voor alle aanbieders reële tarieven vastgesteld. We hebben met de aanbieders een gedeelde verantwoordelijkheid om te doen wat nodig is en binnen de budgettair kaders te blijven. - Van achteraf handhaven naar oneigenlijk gebruik voorkomen en het geld besteden aan zorg (zorggeld=zorggeld).
We willen dat de zorg geboden wordt door zorgaanbieders die kwaliteit kunnen leveren en zorggeld echt voor zorg inzetten. Dat betekent dat wij een aantal eisen hebben gesteld waar sommige zorgaanbieders niet aan kunnen voldoen (denk aan winstmaximalisatie, open boekhouding, Wet normering topinkomens, etc.). De aanbieders die wij hebben gecontracteerd (willen) voldoen aan de gestelde eisen. De potentiële onderaannemers moeten ook aan dezelfde eisen voldoen. Onze contractmanagers en toezichthouders gaan hierop handhaven.
Samenvattend: met deze uitgangspunten hebben we in Regio Hart van Brabant bewust gekozen voor een andere manier van (samen)werken en het anders inrichten van de zorg en ondersteuning. De kern is de zorg dichtbij de inwoners te organiseren en de samenwerking met een overzichtelijk aantal aanbieders te intensiveren. Zo is directere sturing op de gewenste zorg mogelijk.
Hoe gaan we dat realiseren?
In onze aanpak staan drie zaken centraal:
- We maken scherpe keuzes om de beschikbare capaciteit gericht in te zetten
- We investeren in nieuwe manieren van samenwerken passend bij nieuwe omstandigheden en opgave
- We geven ruimte aan (nieuwe) initiatieven die werken
Het eindresultaat dat we voor ogen hebben is een werkstructuur die de samenwerking tussen gemeenten, professionals en inwoners versterkt waarbij de leefwereld leidend is en inwoners daadwerkelijk centraal staan.
Deze praatplaat visualiseert het proces dat we voor ogen hebben

Toelichting op de praatplaat
- De praatplaat visualiseert de manier waarop transformatiesturing in Regio Hart van Brabant vorm moet krijgen.
- Op de horizon staat het doel: inwoners die hulp en ondersteuning nodig hebben, doen mee in onze maatschappij.
- Daarbij maakt de plaat zichtbaar dat dit een andere manier van werken vraagt. Deze is gevisualiseerd in tekeningen die de gewenste houding laten zien:
- Met lef
- Als het alleen hoort maar niet helpt doen we het niet meer
- Experimenteren
- Co-creëren
- Bijsturen
- Elkaar helpen
- In beweging komen
- Welke route past het best
- Samen nieuwe dingen uitproberen
- Minder praten, meer doen
- Samenwerken
- Ontdekken
- Oude structuren doorbreken
- Centraal in de tekening staat het transformatieteam. Een team dat de ontwikkelingen bij elkaar brengt en de schakel vormt tussen bestuur, beleid, uitvoering en gemeenten.
- Onderaan de tekening staan de inhoudelijke velden waar de activiteiten plaats vinden:
- Wonen: passend wonen in een vertrouwde omgeving die uitnodigt tot samenleven
- Veilige thuisbasis
- Sociale basis: versterken sociale netwerken, informele steun en nabije ondersteuning gericht op het dagelijks leven
- Meedoen: iedereen kan blijven meedoen
- Specialistische ondersteuning: toegankelijk en betaalbaar houden voor wie dat echt nodig heeft
















