Vier jaar na de vaststelling van de Regionale Energie- en Klimaatstrategie (REKS) in 2021 en twee voortgangsrapportages verder, is het tijd om de tussenbalans op te maken. Eric Logister, voorzitter van de REKS-stuurgroep en wethouder in Oisterwijk, blikt terug en spreekt over de belangrijke keuzes voor de komende jaren: “Het wordt ons steeds duidelijker dat de energietransitie vele doelen dient.”

Stevige stappen in opwek, warmte en klimaat
De REKS Voortgangsrapportage 2025 laat zien dat de regio op koers ligt om haar energiedoelen voor 2030 te halen. “Onze primaire taak, duurzame opwek van energie mogelijk maken, is overal in de regio gang gezet,” zegt Logister. “Het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS is opgericht en in de meeste zoekgebieden is het proces gestart om tot energiehubs te komen. Dat geeft vertrouwen dat we onze doelen voor 2030 gaan halen.” Een tweede belangrijke pijler in de REKS is klimaatadaptatie. Daarbij noemt Logister de oprichting van het Regionaal Klimaatfonds als grote mijlpaal. Inmiddels zijn de eerste aanvragen toegekend voor de financiële ondersteuning van regionale klimaatprojecten.
Verder kreeg het thema warmte de afgelopen periode een prominentere plaats in de REKS. Logisch volgens Logister, omdat opwek en warmte twee communicerende vaten zijn. “Kiezen voor all electric of een alternatief als geothermie heeft direct invloed op je energieopgave. Gemeenten werken nu aan concrete warmteprogramma’s, die ze in 2026 vaststellen. Dan wordt duidelijk hoe we onze gebouwde omgeving stap voor stap van het aardgas af helpen. Gemeenten staan aan de lat hiervoor, maar kunnen terugvallen op de kennis en structuur van het REKS-programma.”
Maatschappelijke en geopolitieke ontwikkelingen
Sinds de vaststelling van de REKS in 2021 is er veel gebeurd in de wereld: oorlogen, stijgende energieprijzen en een veranderd maatschappelijk debat. Toch kunnen deze gebeurtenissen juist helpen in gesprekken en de energietransitie volgens Logister zelfs versnellen. “Internationale ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat mensen meer zijn gaan nadenken hoe ze betaalbaar hun huis kunnen verwarmen. En ondernemers kijken nu hoe ze energieonafhankelijk kunnen worden. Daar waren ze tien jaar geleden echt niet mee bezig.”
Ook netcongestie wordt vaak genoemd als struikelblok, maar Logister nuanceert. “Het leidt tot vertraging, maar dankzij goed contact met netbeheerders Enexis en TenneT weten we hoe we deze hobbels moeten nemen. Bovendien kijken we naar slimme oplossingen, bijvoorbeeld door energie direct te leveren aan de industrie zodat het niet het elektriciteitsnet op hoeft.”
Daarnaast spelen andere belangen een rol. Defensie moet ruimte houden om te oefenen, terwijl natuurorganisaties zorgen hebben over de effecten van de energieopgave op landschap en biodiversiteit. Logister: “Ons uitgangspunt is altijd dat we het Natuurnetwerk Brabant zoveel mogelijk ontzien en we erkennen de noodzaak van een goed werkende defensieradar. Maar dat botst soms wel met onze plannen voor windmolens. Doordat we in goed contact staan met provincie, defensie en natuurorganisaties, vinden we gelukkig oplossingen.”
Energiesysteem van de toekomst
De REKS-doelen uit 2021 zijn dus nog steeds realistisch, stelt Logister. “Maar 2030 is slechts een tussenstap. Daarna ligt er nog een lange weg naar een CO₂-neutraal 2050. We moeten meer gaan schetsen hoe het energiesysteem van de toekomst eruitziet, waarin elektriciteit, warmte, waterstof en groen gas samenkomen.”
Daarvoor wordt gewerkt aan een Regionaal Energieperspectief, dat ook als input dient voor het Brabants Energieperspectief van de provincie. “Het gaat erom dat inwoners en bedrijven erop kunnen vertrouwen dat er altijd stroom uit het stopcontact komt. Dat vraagt om keuzes over technologieën, netverzwaring en prioriteiten in investeringen. Onze regio met een sterke logistieke sector, maakindustrie, toerisme en veel natuur moet daar zelf kleur aan geven.”
Meer dan een duurzaamheidsopgave
Met gemeenteraadsverkiezingen in 2026 start er een nieuwe bestuursperiode. Logister heeft een duidelijk advies voor de nieuwe bestuurders en volksvertegenwoordigers: “De warmteprogramma’s die de colleges gaan vaststellen zijn cruciaal. Ik wens de raadsleden toe dat ze dat goed volgen, want het gaat echt over belangrijke keuzes voor onze inwoners en ondernemers.”
Daarnaast benadrukt hij dat de energietransitie niet alleen een duurzaamheidsopgave is, maar gaat ook over bestaanszekerheid en economische continuïteit. “We willen dat onze inwoners de energie kunnen gebruiken die ze nodig hebben en een sterke, toekomstbestendige economie waarbij we zelf de middelen hebben om duurzaamheidsmaatregelen uit te voeren. Dat maakt duidelijk dat de energietransitie meerdere doelen tegelijk dient en vraagt om samenwerking tussen bestuurders van energie, economie en wonen.”
Optimisme richting de toekomst
Logister kijkt optimistisch naar de komende jaren. Hij wijst daarbij op de veerkracht die de regio heeft getoond: “We hebben corona meegemaakt tijdens het vaststellen van de REKS, daarna een energiecrisis en een stikstofcrisis. Ondanks dat maken we de stappen die we hebben afgesproken. We zijn nu in een traject waarin we snelheid kunnen maken en de komende jaren tot resultaten kunnen komen. Dat geeft mij veel vertrouwen voor de komende vijf jaar.”
Lokale verschillen blijven daarbij bestaan: sommige gemeenten lopen voorop, andere hebben meer tijd nodig. Maar volgens Logister zijn de overeenkomsten groter. “We hebben afgesproken dat we het samen doen. Juist door verschillen te erkennen, kunnen we als één regio optreden. Mijn wens is dat we uiteindelijk een robuust energiesysteem hebben waarin duurzame bronnen elkaar aanvullen, waarin onze bedrijven kunnen floreren en inwoners betaalbare, betrouwbare energie hebben. En dat we kunnen zeggen: dit hebben we als regio samen gedaan.”
De volledige REKS Voortgangsrapportage 2025 is hier te lezen. Kijk voor meer informatie over de Regionale Energie- en Klimaatstrategie op regio-hartvanbrabant.nl/REKS.