int(13029)
In 2050 onze woningen en gebouwen verwarmen zonder aardgas en 50 procent minder energie gebruiken dan in 1990. Dat hebben we afgesproken in de Regionale Energie- en Klimaatstrategie. (Hoe) gaan we dat halen? We spreken erover met Alfredo Verboom, sinds april 2024 ‘regiocoördinator warmtetransitie’ in Hart van Brabant.
Je bent ‘regiocoördinator warmtetransitie’. Wat houdt jouw rol precies in?
Alfredo: “Het woord regiocoördinator suggereert misschien dat ik de hele warmtetransitie in de regio ga coördineren, maar dat is niet zo. De regie ligt namelijk bij de gemeenten. Zij bepalen wat wanneer waar gebeurt. Tegelijkertijd zijn ze allemaal aan het pionieren, dus het is belangrijk om van elkaar te leren, samen te werken en afspraken te maken. Welke gemeenten gaan bijvoorbeeld een specifieke warmtebron gebruiken en hoe organiseer je dat? Mijn rol gaat vooral over het stimuleren en bevorderen van die samenwerking tussen gemeenten en zorgen dat besluiten die over gemeentegrenzen heen gaan gezamenlijk en goed genomen worden.”
Je bent dus vooral bezig met gemeentegrens overstijgende, regionale zaken. Is dat belangrijk in onze regio?
“Ja, er speelt regionaal veel. Denk aan het Amernet, waar gemeenten in onze regio én in West-Brabant op zijn aangesloten. Het verwarmt op dit moment zo’n 51.000 woningen in de regio en is een basis die je ook kunt gebruiken bij de warmtetransitie. Daar moeten gemeenten samen afspraken over maken, ook met de provincie en andere partijen. Een ander voorbeeld is de vraag of je samen kunt werken om woningisolatie te stimuleren. Je staat sterker en je kunt dingen beter organiseren met negen gemeenten dan alleen. Dan kun je ook je inwoners beter bedienen en ondersteunen.”
Zou een Regionaal Energieloket, waar al langer over wordt gesproken, een mooi voorbeeld van regionale samenwerking zijn?
“Je biedt als gemeente een mooi product aan: hulp van begin tot eind om te komen tot een comfortabele, geïsoleerde woning die geen aardgas meer verbruikt. Dat kun je echter niet verkopen als mensen die voordelen niet kennen of voelen. Je moet ze eerst enthousiasmeren, bijvoorbeeld door het product zo begrijpelijk en laagdrempelig mogelijk aan te bieden. Een digitaal en fysiek loket kan dan zeker helpen. Zie het als een energiebesparingswinkel waar mensen binnen kunnen lopen en van A tot Z aan de hand worden meegenomen met adviezen en producten. Dat moet je zorgvuldig doen, met kleine stapjes nu voor grotere successen straks. Zo creëer je ook het noodzakelijke draagvlak.”
Hoe belangrijk is dat draagvlak volgens jou voor een succesvolle warmtetransitie?
“Dat is essentieel. De warmtetransitie is vooral een sociale transitie, omdat het impact heeft op de primaire levensbehoefte van mensen, namelijk een warm onderdak en op de kosten daarvan. Je grijpt in bij mensen achter de voordeur en bent verplicht om ze daarbij te betrekken. Er zijn verschrikkelijk veel adviezen, subsidies en mogelijkheden beschikbaar, maar het is in de loop van de tijd enorm complex geworden. Je kunt inmiddels een studie maken van het aanvragen van subsidies voor woningisolatie. Logisch dat veel mensen dan afhaken, terwijl isoleren kostenbesparingen en comfort oplevert en je woning geschikter maakt voor een duurzame warmtebron.”
De REKS-werkgroep Warmte & Energiebesparing, waar jij ook voorzitter van bent, werkt nu aan een Plan van Aanpak dat eind augustus moet worden vastgesteld. Wat kun je vertellen over de inhoud?
“Het Plan van Aanpak gaat vooral over de samenwerking als gemeenten, waar we benoemen ook projecten als een regionaal energieloket of ondersteuning voor de doorontwikkeling van aardwarmte als warmtebron. We zien dat aardwarmte een belangrijk alternatief voor aardgas gaat worden, maar het is een kostbare investering en kan niet overal. We denken dat er in onze regio plekken zijn waar we aardwarmte wel naar boven kunnen halen, maar waar precies moeten we nog uitzoeken. We doen mee aan een project om die ontwikkeling te versnellen.”
Is die versnelling nodig, of ben je optimistisch dat we de afspraken voor 2050 gaan halen?
“Ik ben wel optimistisch. Je ziet dat sommige processen een lange opstarttijd hebben en dan ineens heel snel gaan. Soms lijken dingen ook ingewikkeld en groot, maar het kan ineens heel snel gaan. Zo besloten we een paar jaar geleden dat we nieuwbouw niet meer aansluiten op het aardgasnet. Niemand heeft het daar nog over en het gaat zo goed en snel dat het elektriciteitsnet zelfs begint te sputteren. Of in 2050 álle woningen van het aardgas af zijn? Misschien niet, want het blijft een enorme opgave. Een monument, pand uit 1580 of lastig bereikbare wijk wordt een uitdaging, maar ik denk dat we een heel eind komen.”
Zie je binnen de warmtetransitie nog hobbels, bijvoorbeeld vanuit de politiek?
“Er waait een andere politieke wind door het land, maar ik ben ervan overtuigd dat dat niet leidt tot een stilstand in de warmtetransitie. Het is een rijdende trein die je niet meer stopt. Iedereen ziet dat aardgas uiteindelijk niet de oplossing is als je kijkt naar Groningen, Rusland en het klimaat. Sla de krant maar open of kijk uit het raam. De kerncentrales waar de politiek nu op hint, zijn ook geen simpele oplossing. Die leveren elektriciteit op, maar geen gas. Je moet nog steeds zorgen dat de elektriciteit efficiënt gebruikt kan worden om woningen te verwarmen.”
Tot slot: is innovatie volgens jou een voorwaarde voor een succesvolle warmtetransitie?
“Ja, er komen nog slimme innovaties voor warmte-opslag, producten en technieken worden efficiënter en we stappen over op natuurlijke isolatiematerialen, maar we benaderen de warmtetransitie te technisch. Dat is logisch, want je hebt een apparaat dat warmte maakt dat je wilt vervangen voor een ander apparaat. Maar om dat voor elkaar te krijgen, heb je een inwoner nodig die ‘ja’ zegt. De echte hobbel is niet de technische, maar de sociale transitie: draagvlak creëren en iedereen meekrijgen, dat is het allerbelangrijkste. Dáár moet de innovatie zitten en daar moeten we met z’n allen aan werken.”
Kijk voor meer informatie over de energie- en klimaatplannen in onze regio op de website van de Regionale Energie- en Klimaatstrategie: regio-hartvanbrabant.nl/REKS.
