‘Vertel eens, wat is er nou gebeurd?’

Marjolein Kuenen is outreachend casemanager bij Veilig Thuis en gaat bij mensen langs als er zorgen zijn over huiselijk geweld of kindermishandeling. Altijd samen met een hulpverlener en in dit geval met Hella Ooms, wijk-GGD’er in Dongen en aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Met hun persoonlijke, directe en oprechte aanpak zetten ze een gezin op het juiste spoor om het thuis weer veiliger te maken voor de kinderen.

“Het is ingrijpend als iemand Veilig Thuis belt over jouw gezin. En intimiderend, als er dan twee mensen op de stoep staan die daar met jou over willen praten”, dat snapt Marjolein volledig. Toch mogen ze overal binnenkomen en komt het altijd tot een goed gesprek. “Wij komen niet oordelen. Daarom is onze eerste vraag standaard: vertel eens, wat is er nou gebeurd?”

Huiselijk geweld is een moeilijk onderwerp. Erover praten móet en dat lukt alleen op de juiste toon. “Je houding maakt of iemand zich open stelt”, weet Hella. “Wij kunnen oprecht meevoelen met iemand die hardhandig is geworden als ze haar zoon voor de zoveelste keer niet uit bed en naar school kreeg. ‘Wat moet dat moeilijk zijn’, zeggen we dan. Tegelijkertijd willen we natuurlijk wel begrijpen hoe het zit: wat maakt dat die situatie ontstaat? Dat het niet goed lukt om te voorkomen dat het fout gaat? We hebben alle tijd om te luisteren, maar we zijn ook duidelijk: het moet anders en het kán anders. Ik denk dat mensen die eerlijkheid voelen en waarderen.”

Samen met haar collega’s vervult Hella als wijk-GGD’er een cruciale rol in het ondersteunen van mensen met onbegrepen gedrag. Dit zijn vaak mensen die vastlopen in de reguliere hulpverlening of deze juist mijden, terwijl ze die volgens anderen wel nodig hebben. “Een vrije rol”, schetst Hella. Als ze naar mensen toe gaat is dat omdat de GGD een melding heeft gekregen over overlast. “Of buurtbewoners of professionals maken zich ernstige zorgen. Het is aan ons de situatie snel onder controle te krijgen en te zorgen dat iemand de juiste hulp krijgt.

Als er al hulpverlening betrokken is, werkt de wijk-GGD’er samen met die organisatie. Is iemand nog niet in beeld bij zorginstanties, dan gaan Hella en haar collega’s zelf op huisbezoek. Vaak in samenwerking met Veilig Thuis. “Ik ga met Marjolein op pad als we inschatten dat iemand hulpverlening nodig heeft. Veilig Thuis is daarbij een onmisbare partner.”

Niet groter maken dan het is

Als outreachend casemanager heeft Marjolein net zo’n vrije rol bij Veilig Thuis. Het betekent: bereikbaar zijn voor professionals op scholen, bij de gemeente, maatschappelijke organisaties en bij zorgaanbieders die zich afvragen of ze ‘spoken zien’ of dat er echt iets aan de hand is. Die advies willen: doe ik de juiste dingen en wat kan ik nog meer doen als dit niet werkt?

Marjolein en haar twee collega’s gaan regelmatig in gesprek op locatie bij bovengenoemde organisaties en sparren veelvuldig aan de telefoon. Het gezin blijft daarbij anoniem. Zoals met de medewerker van een kinderdagverblijf die belde over blauwe plekken die ze niet helemaal vertrouwde. “Ik kan vertellen hoe ze haar zorgen met de moeder bespreekbaar kan maken, zonder iemand te beschuldigen. Waar ze naar moet informeren, hoe ze haar vragen kan formuleren en hoe ze het verhaal van de moeder kan checken. Uiteindelijk bleek het kindje écht ongelukkig gevallen te zijn en kon de huisarts dat bevestigen. ‘Je hebt me bij de hand genomen en langs alle te zetten stappen geloodst’, vertelde de medewerker in kwestie me later. En ook zo mooi: ‘Gelukkig hebben we het niet groter gemaakt dan het was’. Dat is fijn voor de moeder en het kind en voor de relatie met het kinderdagverblijf.”

Erop af

Outreachend betekent ook: niet op kantoor blijven, maar naar het gezin toe om het de hand te reiken. “Bij Veilig Thuis krijgen we meldingen van onveiligheid waarbij we denken: dit kan nog goed komen zonder formele bemoeienis van de politie, de Raad voor de Kinderbescherming, de rechter en jeugdbescherming. Er mag dan natuurlijk geen direct gevaar zijn en er mag niemand gewond zijn geraakt. Als het lukt om verder geen veiligheidsorganisaties in te schakelen, scheelt dat het gezin enorm veel stress”, legt Marjolein uit. “Sterker nog: wij willen mensen weer vertrouwen geven: jullie kunnen het samen veiliger maken voor jullie kinderen. Laat je helpen! Pak die reddingsboei. En dan wijzen we de weg naar hulp, bijvoorbeeld naar de juiste persoon bij de gemeente.”

Hoewel een huisbezoek meestal eenmalig is, heeft het een grote impact op het gezin. “Wij hoeven niet op de klok te kijken. Als iemand zich veilig genoeg voelt om helemaal leeg te lopen over wat er aan de hand is, kunnen we daar de tijd voor nemen. Uren, als het nodig is”, zegt Hella. Ze maakte een keer mee dat ze op een school werd aangesproken door een moeder bij wie ze thuis waren geweest. “Ze had het zo fijn gevonden dat we naar haar geluisterd hadden. Het ging nu goed met haar en haar gezin. Zulke zichtbare erkenning is zeldzaam- en heel fijn.”

Uniek in Hart van Brabant

Regio Hart van Brabant heeft de primeur: alleen hier heeft Veilig Thuis een team van Outreachend Casemanagers. Hun doel: voorkomen dat gezinnen in ‘de molen’ van de veiligheidsketen belanden als dat niet noodzakelijk is. Door meer preventief te werken kan Veilig Thuis ook nog eens voorkomen dat het als organisatie overbelast raakt. De meldcode biedt daar alle ruimte voor. “Stap 1 is namelijk het kenbaar maken van je zorgen of vermoedens, zónder dat er al een dossier wordt opgebouwd”, licht Marjolein toe. “Die stap is bedoeld om samen te verkennen wat er aan de hand is en hoe we een gezin het beste kunnen helpen. Het is laagdrempelig, het gezin blijft anoniem. Hoe meer professionals daar gebruik van maken, hoe beter.”

Een vermoeden van huiselijk geweld en kindermishandeling?
Neem contact op met Veilig Thuis

• Informatie en advies voor professionals: outreachendcm@veiligthuismiddenbrabant.nl
• Informatie en advies voor inwoners: T 0800 – 2000
• Chatten via de website: www.veiligthuismiddenbrabant.nl
• Acuut gevaar? Bel 112

Verward gedrag? Zorgen omdat iemand zorg mijdt?
Neem als professionals contact op met de GGD Hart voor Brabant

Er zijn wijk-GGD’ers in de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Dongen, Gilze en Rijen, Goirle, Heusden, Loon op Zand en Tilburg. Je kunt via de website contact leggen met een wijk-ggd’er.