Inwoners met meerdere, complexe problemen vallen met de huidige inrichting van het sociaal domein te vaak tussen wal en schip. De medewerkers Jeugd, Wmo en Participatie van de gemeenten lopen geregeld tegen een muur van bureaucratie op als zij deze mensen vooruit willen helpen. De oplossing die zij zien, bestaat nergens in het systeem. Of kan uit geen enkel potje betaald worden. Of kan niet uitgevoerd worden omdat wat moet van de ene wet van een andere wet niet mag. Of betrokken partners verwijzen naar elkaar voor de oplossing, zonder dat iemand de regie en de verantwoordelijkheid pakt.
De hulp die inwoners dan wél krijgen kost handenvol geld, maar helpt niet écht.

Dat de mensen die dit het hardst nodig hebben niet de hulp krijgen die het meest helpt, is onverteerbaar. Voor die mensen, voor de betrokken professionals, voor de gemeenten. De uitzichtloosheid van de situatie zorgt alleen maar voor nóg meer problemen. Ook dat is onverteerbaar.

Maatpact maakt het mogelijk de uitzichtloosheid te doorbreken door te doen wat écht helpt. En dat levert nog geld op ook.

Maatpact is:

• Uitzichtloze situaties van inwoners doorbreken.
  • Met ondersteuning van het Instituut Publieke Waarden (IPW).
  • Op basis van hun Doorbraakmethode van het IPW.
  • Dankzij samenwerking tussen medewerkers van de toegangsteams, sociale wijkteams en teams Werk & Inkomen én van de collega’s van beleid, juridische zaken, kwaliteit, financiën, administratie, backoffice en management.
  • Met medewerking van maatschappelijke partners.
• Geld op de meest zinvolle manier besteden.
  • Maatschappelijk rendement: het leven van inwoners verbetert meteen.
  • Financieel rendement: doorbaak levert geld op.
  • Financiering uit een regionaal Maatpactfonds.
• Het sociaal domein van de toekomst ontwikkelen, met mensvriendelijke systemen, behulpzame regels en minder bureaucratie.
  • Systematisch leren van élke casus. Elke doorbraak voor een inwoner levert waardevolle informatie. Daarmee bouwen we aan een toekomstbestendig sociaal domein.
  • Het sociaal domein betaalbaar houden.

Maatpact kent drie fasen:

• Fase 1. April-dec 2019: leren van de eerste 50 huishoudens.
• Fase 2. Jan 2020 – april 2021: Maatpact krijgt een natuurlijke plek in het dagelijks werk.
• Fase 3. Vanaf mei 2021: bouwen aan een toekomstbestendig sociaal domein.

Voor inwoners: uitzichtloosheid doorbreken
Als regels en systemen die kans blokkeren die een inwoner weer vooruit kan helpen, klopt er iets niet. Ook al zijn die regels en systemen met de beste bedoelingen gemaakt. Als problemen zo groot en complex zijn dat ze inwoners boven het hoofd groeien en professionals ze niet opgelost krijgen via de gangbare weg, dan moet je iets anders verzinnen. Want elke inwoner verdient de kans om zijn leven weer op orde te krijgen en gelukkig en gezond te zijn. Met Maatpact lukt dat.

Voor professionals: werk betekenisvol maken
Medewerkers in het sociaal domein kozen voor hun vak omdat ze mensen willen helpen, zéker kwetsbare mensen die het zelf (even) niet redden. Bureaucratie, wetten en regels die elkaar in de weg zitten, het routinematig volgen van procedures en regels: het helpt niet om je werk te doen zoals je dat het liefst zou doen. Maatpact creëert de ruimte die nodig is om te doen wat nódig is.

Voor inwoners en gemeenten: geld slimmer besteden
In de huidige situatie gaat 30% van het beschikbare geld voor het sociaal domein naar 1% van de huishoudens (Tussenrapportage, Maatpact fase 1, Sociaal Hospitaal, november 2019). Relatief veel geld wordt besteed aan een klein aantal huishoudens. Ook volgens de uitvoerend professionals gebeurt dat niet altijd zo effectief en duurzaam als iedereen zou willen. De problemen worden niet per se kleiner, inwoners hebben vervolgens niet minder hulp nodig. Maatpact maakt oplossingen mogelijk die écht helpen en meestal nog geld opleveren ook. Dat help om het huishoudboekje van de negen gemeenten op orde te houden.

Voor inwoners, professionals en gemeenten: minder bureaucratie, behulpzame regels en mensvriendelijke systemen
De kosten voor de uitvoering van taken in het sociaal domein rijzen de pan uit. Het geld dat gemeenten van het Rijk krijgen is onvoldoende om aan de vraag te voldoen. De regio ziet dat de oplossing niet zozeer zit in het regelen van extra geld. Doen wat écht helpt is namelijk niet duurder. Het vraagt wel een slimmere inrichting van het sociaal domein. Maatpact leert gemeenten met elke casus hoe het sociaal domein van de toekomst eruit moet zien: waar de bureaucratie minder kan, hoe regels die in de weg zitten omgebogen kunnen worden naar behulpzame regels. En hoe je systemen, protocollen en procedures mensvriendelijk kunt maken.

Maatpact is gebaseerd op de Doorbraakmethode van het IPW (Instituut Publieke Waarden). Elke doorbraak is een maatwerkoplossing om de knoop van complexe problemen te ontwarren en in een uitzichtloze situatie weer perspectief te creëren. De uitgangspunten van elke doorbraak zijn:

• De inwoner(s) op één.
• Legitiem, betrokken en rendement.
• Onderbouwd met een kosten-/batenanalyse.
• Ad hoc en duurzaam.

Maatpact is niet de enige manier om tot een maatwerkoplossing te komen. Veel gemeenten gebruiken het PPP (Persoonlijk Passend Pakket) of een werkwijze zonder specifieke naam om mogelijk te maken wat een inwoner nodig heeft. Alle gemeenten werken op hun eigen manier al vanuit ‘de bedoeling’ (geïnspireerd op het boek ‘Verdraaide Organisaties’ van Wouter Hart) en zetten het belang van de inwoner op één. Daar gaat Maatpact ook vanuit – en dat is dus niks nieuws.

Nieuw aan Maatpact
Wat Maatpact toevoegt aan de bestaande werkwijzen:

• Wetten en regels vóór je laten werken in plaats van tegen je.
• De oplossing die écht helpt onderbouwen met scenario’s en een kosten-/baten analyse van het maatschappelijk én financieel rendement. Zo kun je legitimeren waarom je voor elke inwoner iets anders doet.
• Leren van elke casus. Samen de knelpunten oplossen die het onmogelijk maken te doen wat nodig is. Zo samen een toekomstbestendig sociaal domein ontwikkelen.

Lees de uitgebreide toelichting op de werkwijze / doorbraakmethode >

Lees hieronder waar we vandaan komen, waar we nu staan en waar we naartoe werken.

Waar komen we vandaan?
Fase 1: april-dec 2019

• Doorbraak bij 50 huishoudens
• Intensieve begeleiding IPW bij doorbraak (voordoen, training, coaching, reflectiesessies)
• Gemiddeld € 2.500 besteed aan een doorbraak (Minder dan de verwachte € 5.000) *
• Gemiddeld financieel rendement per doorbraak € 22.000. *
• Financieel rendement fase 1: € 1.1 miljoen*
• Maatschappelijk rendement: het leven van inwoners verbetert meteen.

Lees hoe dat eruit ziet: Bloemlezing cases Hart van Brabant van Sociaal Hospitaal IPW.
*Bron: Tussenrapportage Sociaal Hospitaal IPW

NU
Fase 2
Jan 2020 – april 2021
Beoogd resultaat: Maatpact heeft een natuurlijke plek gekregen in het dagelijks werk van de negen gemeenten en haar partners.
Hoe dat eruit ziet? Een doorbraak realiseer je nooit alleen. Maatpact is van de héle organisatie. Maatpact is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van medewerkers van de toegangsteams, sociale wijkteams en teams Werk & Inkomen én van de collega’s van beleid, juridische zaken, kwaliteit, financiën, administratie, backoffice en management. Ze helpen elkaar om te doen wat écht helpt. Ze bedenken samen hoe ze oplossingen wél mogelijk kunnen maken als bureaucratie, onwillige systemen of elkaar bijtende regels en wetten in de weg zitten. Al doende leren ze met elke ervaring meer over het duurzamer, toekomstbestendig maken van het sociaal domein.

Bekijk het Projectplan Maatpact fase 2 of de vertaling naar concrete resultaten in het Resultatendocument.

Of bekijk de samenvatting hieronder:
Wat is nodig om het resultaat te bereiken?

Concrete deelresultaten:

• Nog meer ervaring opdoen met Maatpact bij 150 huishoudens
• Samen doen. Voor elke doorbraak is samenwerking vereist tussen collega’s van de toegangsteams, sociale wijkteams en teams Werk & Inkomen én van de collega’s van beleid, juridische zaken, kwaliteit, financiën, administratie, backoffice en management.
• Cultuur en leiderschap. Maatpact kun je alleen doen in een open cultuur. Daarin staan centraal: vertrouwen, ‘hoe kunnen we het wél mogelijk maken’ en leren door te doen.
• Coaching en training IPW. De online leeromgeving met instructie en trainingen is gereed.
• Elke gemeente heeft een doorbraakteam. Dit team helpt wanneer zeer hardnekkige knelpunten een doorbraak in de weg staan.
• Systematisch leren van elke ervaring door
  • Doen
  • Reflecteren
  • In beeld brengen
  • Ervaringen delen
• Onderzoeken
  Verbinding maken met andere projecten (Smart Start, Weer thuis, PPP, integrale ketenbenadering, leren en ontwikkelen, Centrum voor Huiselijk geweld en Kindermishandeling, PMM)
• Samenwerking maatschappelijk partners (woningcorporaties, zorgverzekeraars, Baanbrekers, gecontracteerde en gesubsidieerde aanbieders van hulp en ondersteuning)
• Vertaling doorbraakmethode naar lokale werkwijze en processen. Gemeenten doen dit allemaal op hun eigen manier en kunnen van elkaar leren en elkaar inspireren.
• Leerkring. Analyseert de bevindingen uit fase 1, doet actieonderzoek en baseert hierop aanbevelingen en verbetervoorstellen om de organisatie van het sociaal domein toekomstbestendiger in te richten.
• Dashboard voor gemeenten met financiën en inhoudelijke indicatoren van problematieken.
• Langjarige monitoring. IPW monitort de effecten tot 1 jaar na de doorbraak. De regio neemt die monitoring over en blijft de effecten langdurig meten.

Toekomst
Fase 3

• Uitbreiding met 150 cases (fase 1, 2 en 3 totaal 350 cases)
• Begeleiding IPW op verzoek
• Ontwikkelen toekomstbestendig sociaal domein